Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение

"Детский сад № 21 "Тугутчаан" с.Эселях"

муниципального района "Усть-Алданский улус (район)"

Республики Саха (Якутия)

Улахан белех о5олоругар аналлаах

Тулалыыр эйгэ дьарыгын кэнспиэгэ: «Хаар ханна барда?»

Иитээччи:

Ушницкая Василиса Александровна

Улахан белех о5олоругар аналлаах Тулалыыр эйгэ дьарыгын кэнспиэгэ: «Хаар ханна барда?»» (Интеграция)

Сыала: саас айыл5а уларыйыытын, хаар ууллуутун чинчийэн билиьиннэрии.

Соруктара:



о5о толкуйдуур, анааран керер дьо5урун сайыннарыы;



тыл саппааьын байытыы;



айыл5аны туьунан билгэлэри билиьиннэрии;



айыл5а5а харыстабыллаах сыьыаны, сэрэхтээх буолууга иитии.

Дьарыкка туттуллар мал-сал: ИКТ, муус чопчу, хартыына, уруйэ суурэр оонньуура, подностаах хаар, ньургуьуннар,

О5о туттар мала: киистэ, гуашь, кырааска иьитэ, саьархай баайы сап, клей.

Дьайымал технологическай картата

№

Дьайымал

этаптара

Дьайымал хамыыта

Иитээччи хамсаныыта

О5олор хамсаныылара

1.

Киирии

– Утуо кунунэн о5олоор!

(дорооболоьобун, о5олорго мичээрдиибин).

– билсиьии

– О5олоор, мин эьиги детсадкытыгар киирэн иьэн,

тэлгэьэ5итигэр муус мананынан буруллэн сытарын кордум.

Тугу корбутум буолуой?

– Утуо кунунэн!

О5олор эппиэттэрэ … Хаар

2.

Сурун чааьа

– Саамай соп, Хаар. Оччо5о о5олор, биьиги бугун туох

туьунан кэпсэтэр эбиппитий?

– Хаар туьунан кэпсэтэбит дуо?

(Таммах тыаьа иьиллэр).

– Хайаа, о5олоор истин эрэ, туох тыаьыырый?

– Соп, чыычаах ыллыыр, Таммах туьэр тыаьа иьиллэр.

– Онтон Таммах диэн тугуй?

О5олор эппиэттэрэ … Хаар

О5олор эппиэттэрэ – Чыычаах ыллыыр,

Таммах тыаьа………

О5олор эппиэттэрэ ………сосулька, (муус

чопчуттан).

– Саамай соп, сосулька – сахалыы Муус чопчу диэн буолар.

– «Муус чопчу» диэн бары бииргэ хатылаатыбыт эрэ..

(тэннэ санарсабын).

Муус чопчу хантан уескууруй?

Саамай сепке этэ5ит

(муус чопчуну слайд5а кердеруу).

– О5олоор, кырыыьа хаара ууллан Муус чопчу буолар. Кунус

кун куускэ тыкта5ына Муус чопчу ирэр, онтон таммах

таммалыыр.

– О5олоор, корун эрэ, бу Муус чопчуну эьиэхэ кордоро

а5аллым. Бары тутан корун эрэ… хайда5ый о5олор Муус

чопчу? ……….(муус чопчу кордоробун).

–

Соп, корун эрэ. Муус чопчу кытаанах, уьуктаах, тымныы.

– Илиигитин соттун салфетка5а.

Айахпытыгар угабыт дуо Муус чопчуну? То5о?

– Саамай соп, Муус чопчуну айаххытыгар укпат буолун

куомэйгит ыалдьыа.

(муус чопчу анныгар турар о5олору слайд5а кердеруу).

– О5олор, ол иьин

Муус чопчу анныгар турбат буолун, тостон

урдугутугэр туьуон син.

Муус чопчу диэн хатылыыллар

(кырыыьаттан….хаар ууллан

О5олор муус чопчу слайд короллор.

О5олор эппиэттэрэ ……

кытаанах, уьуктаах,

тымныы, инчэ5эй.

Илиилэрин салфетка5а соттоллор.

Чинчийии

– О5олоор, бол5ойон истин эрэ, туох тыаьыырый?

(Уруйэ тыаьа музыка (фон) тыаьыыр)

(уруйэ устара слайд5а кестер)

– Куммут куускэ тыган хаары уулларан уруйэ буолан устар

тыаьа иьиллэр дии. Онтон эьиги хаар хайдах уруйэ буолан

устарын билэ5ит дуо? Билиэххитин ба5ара5ыт?

– Кэлин эрэ манна, мин билигин, Хаар уллан уруйэ буолан

О5олор бол5ойон истэллэр, эппиэттииллэр ..

уу

О5олор эппиэттэрэ……

суурэрин кордоруом.

(подноска сытар хаары кордоробун)

– О5олоор, бу хаары корун эрэ. Хаарбыт хайдах

дьуьуннээ5ий? Тутан кордубут. Хайда5ый?

(о5олор ытыстарыгар хаары ууллараллар).

– Кыра со5ус хаары ытыспытыгар хам тутуо5ун эрэ, хайдах

буолла хаарбыт?

То5о ууллунна? Ким билэр?

(Уруйэ суурэр оонньууругар хаарга сылаас уу кутабыт)

– О5олор, хаары ылан бу манна икки оттугэр уурабыт.

Куммут тыгара кууьурэн хаарбыт ууллан, уруйэчээн буолан

сууругурэн эрэр. Ол сууругурэн кини чалбах буолар.

– О5олоор хаарбыт, ууллан туох буолла? Маладьыастар –

чалбах. Хатылыа5ын эрэ ЧАЛБАХ. Чалба5ы тэпсэбит дуо?

О5олор эппиэттэрэ…….

Ууллунна.

Ытыспыт сылааьыттан

О5олор Уруйэ хайдах устарын чинчийэн

короллор.

О5олор эппиэттэрэ ……. Чалбах. Бары

бииргэ чалбах диэн тылы хатылыыллар

Чалба5ы тэбистэхпитинэ танаспыт сытыйар,

саппыкыбытыгар уу киирэр.

Хамсаныылаах

оонньуу

«Уруйэ»

– О5олоор ол иьин чалба5ы тумнан ааьыахтаахпыт. Бары

турдубут. Билигин чалба5ы тумнуохпут. «Уой» диэтэхпинэ

тоттору – таары ыстанаарын.

Уруйэ тэнийдэ Уой!

Чурулуу уьунна Уой!

Хаар ууллан халыйда Уой!

Чалбах бе5е буолла Уой!

Хайа о5олор, ким эмит танаьа сытыйда дуо?

Чалба5ы бары тумнубуппут.

О5олор суурук устун ыстаналыы

оонньууллар

О5олор эппиэттэрэ суох

Бииргэ

улэлээьин:

«Ньургуьун»

– О5олоор, бары чалба5ы тумнан тыа са5атыгар тиийэн

кэллибит.

(слайда5а тыа са5ата костор, остуолга ватман сытар тыа

хартыыната уруьуйдаммыт)

– О5олоор, ханна кэллибит?

(Хартыынаны кердеребун)

– Тыабыт ессе да хаарынан буруллэн сытар эбит дии. Дьыл

ханнык кэмэ уруьуйдаммытый?

– Оо, о5олор эьиги теттеру кыьын буолан хаалыан ба5ара5ыт

дуо?

– Дьыл ханнык кэмин ба5ара5ыт?

– Онтон бу хартыынабыт боростуой буолбатах, кистэлэннээх

хартыына эбит. Эьиги ол кистэлэни арыйыаххытын,

таайыаххытын ба5ара5ыт дуо?

Чэ, оччо5уна бары бол5ойон миигин иьиттибит эрэ.

– Остуолга тогуруччу туран, хартыынабытын бол5ойон

керуеххэйин.

Саас туохпут куускэ тыгарый?

Саамай сеп куммут тиийбэт, куммутун тугунан оноруохпутун

себуй? Хайдах еннеех буолуой?

(2-3 ба5алаах о5онон куну онотторон са5алыыбын,

быьаарабын)

(куну уонна сарданаларын сабынан сыьыаралларын

кордоробун)

– Дьэ куммут куускэ тыган хаары уулларбыт.

Тыа5а

О5олор- кыьын

Суох.

Саас, сайын…

О5олор эппиэттэрэ – Ба5арабыт

Кун

Саьархай сабынан

О5олор эрдэ кырыллыбыт сап

бытар5айдарын куннэ сыьыараллар,

сарданаларын 5 см сап

– Хаар ууллунна5ына туох тахсарый? Хайдах еннее5уй?

– Чэ, эрэ бу киистэлэри ылан (о5олор аатттарын ааттаан)

биьиги оту таьаарыа5ын.

(хартыынаны гуашь кыраасканнан кырааскалыыллар)

(Хартыына5а ньургуьуннар тахсан кэлбиттэриттэн керэн

соьуйабын)

– Хайа, о5олоор керун эрэ туох тахсан кэллэ биьиэхэ?

– Саамай соп ньургуьун, Онтон ньургуьун хаьан тыллар

эбитий? –

Сааспыт буолла дии. Саас кэлбититтэн уердугут дуо?

От, буор…

(чумэчиннэн уруьуйдаммыт хартыынаны

гуашь красканнан кырааскалыыллар куну

уонна сарданаларын сабынан сыьыараллар)

О5олор эппиэттэрэ – Ньургуьун сибэкки

О5олор эппиэттэрэ – саас.

О5олор эппиэттэрэ ……

Соьуччу тугэн

(сюрпризный

момент)

(подноска сытар хаары кордоробун, Ньургуьун

сибэккилэрдээх)

– О5олоор корун эрэ, хаарбыт Кун куускэ тыган ууллубут

дии. Хаар уулунна да аан бастаан Ньургуьун сибэкки тыллар.

Кини тымныыттан куттаммат олус хорсун, сибэкки эбит.

(слайд коро – коро Ньургуьун туьунан кэпсэтэбит).

О5олор хаар анныттан тахсыбыт

Ньургуьуннары короллор

Тумук

– О5олор биьиги бугун тугу кэпсэттибит?

(о5олор эппиэттэриттэн тумук оноробун)

– Куммут кускэ тыкта5ына уоьээ кырыыьаттан туох туьэр

эбитий? Хаар ууллубутугар туох устубутуй? Саас маннай

хаар анныттан тахсар сибэкки аата туох диэний? Бугун

оонньуубутугар, эьиги оссо тугу киллэриэ этигитий?

– О5олоор, бугун эьиги мин дьарыкпар кохтоохтук

кыттыбыккытыгар махтанабын. Доруобай, элбэх до5ордоох

буола улаатаргытыгар ба5арабын.

О5олор эппиэттэрэ …… саас, хаар, таммах,

ньургуьун

– Керсуеххэ диэри!!!!

– Керсуеххэ диэри!